महाराष्ट्रातील औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था (ITI) आता नव्या युगाशी सुसंगत होत असून, विद्यार्थ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानावर आधारित ६ नवे कौशल्य प्रशिक्षण अभ्यासक्रम देण्याची घोषणा करण्यात आली आहे. राज्यातील युवकांना जागतिक दर्जाचं कौशल्य मिळवून देण्याचा उद्देश या पावलामागे आहे.
कोणते आहेत हे ६ नवे अभ्यासक्रम?
या वर्षापासून ITI संस्थांमध्ये पुढील सहा तंत्रज्ञान-केंद्रित अभ्यासक्रम सुरू करण्यात येणार आहेत:
人工 बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence – AI)
इलेक्ट्रिक व्हेईकल व्यवस्थापन (Electric Vehicle Management)
औद्योगिक रोबोटिक्स (Industrial Robotics)
3D प्रिंटिंग (3D Printing Technology)
ड्रोन तंत्रज्ञान (Drone Technology)
सोलर टेक्निशियन (Solar Technician)
हे कोर्सेस रोजगारक्षमतेसाठी अत्यंत महत्त्वाचे मानले जात असून, उद्योजकता, इनोव्हेशन आणि ग्रीन एनर्जीच्या दिशेने एक ठोस पाऊल मानले जात आहे.
सुरुवातीला ५० ITI संस्थांमध्ये पायलट प्रोजेक्ट
या उपक्रमाचा प्रथम टप्पा ५० ITI संस्थांमध्ये सुरू करण्यात येणार आहे. राज्यात सध्या ४१५ ITI संस्था कार्यरत आहेत, त्यामुळे याला व्यापक प्रमाणावर वाढवण्याचा इरादा शासनाने व्यक्त केला आहे.
सुरुवातीच्या टप्प्यात या कोर्सेससाठी योग्य प्रशिक्षक, उपकरणे, लॅब सुविधा आणि अभ्यासक्रमांची रूपरेषा अंतिम करण्यात येत आहे. त्यानंतर हळूहळू हे अभ्यासक्रम उर्वरित संस्थांमध्येही विस्तारले जातील.
शासनाची उद्दिष्टं आणि दूरदृष्टी
राज्य शासनाने तंत्रज्ञानातील बदल लक्षात घेऊन “फ्यूचर स्किल्स” वर भर देण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे देशांतर्गतच नव्हे तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही विद्यार्थ्यांना नोकरीच्या संधी निर्माण होतील.
कौशल्य विकास व उद्योजकता विभागाच्या या निर्णयामुळे महाराष्ट्रातील ITI संस्थांची प्रतिमा अधिक आधुनिक आणि उद्दिष्टप्रधान होणार आहे.
रोजगाराच्या नव्या वाटा
ही अभ्यासक्रम योजना केवळ प्रशिक्षणापुरती मर्यादित नसून, ती थेट उद्योगजगतातील मागणी लक्षात घेऊन रचलेली आहे. त्यामुळे या अभ्यासक्रमातून प्रशिक्षित झालेल्या विद्यार्थ्यांना EV कंपन्या, सोलर प्रोजेक्ट्स, AI स्टार्टअप्स, ड्रोन सर्व्हे कंपन्या, आणि औद्योगिक ऑटोमेशन क्षेत्रात रोजगाराच्या संधी मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध होतील.
विद्यार्थ्यांसाठी नव्या संधी
या कोर्सेससाठी विद्यार्थी १० वी पास असणे आवश्यक असून, कौशल्याच्या आधारे त्यांना पुढे डिप्लोमा व उच्च शिक्षणाच्या संधी देखील मिळू शकतील. काही अभ्यासक्रमांत इंटरनशिप आणि ऑन-हँड ट्रेनिंग चा समावेश करण्यात येणार आहे.
निष्कर्ष
महाराष्ट्र शासनाचा ITI संस्थांमध्ये हे सहा आधुनिक अभ्यासक्रम सुरू करण्याचा निर्णय ही राज्यातील शिक्षण आणि कौशल्य क्षेत्रातली एक मोठी सकारात्मक घडामोड आहे. तंत्रज्ञानाच्या युगात विद्यार्थ्यांना उद्योगसंगत बनवण्यासाठी ही योजना मोलाची ठरणार आहे.
आगामी काळात हे अभ्यासक्रम महाराष्ट्रातील “स्किल हब” म्हणून ओळख निर्माण करतील, अशी अपेक्षा आहे.
