भारतातील डिजिटल आर्थिक व्यवहारांमध्ये क्रांती घडवणारी UPI (Unified Payments Interface) प्रणाली आता देशाच्या सीमा ओलांडून जागतिक स्तरावर प्रवेश करत आहे. PayPal या आघाडीच्या जागतिक डिजिटल पेमेंट कंपनीने नुकतेच ‘PayPal World’ नावाचे नवे व्यासपीठ लाँच केले असून, या माध्यमातून भारतीय ग्राहकांना आता UPI वापरून थेट आंतरराष्ट्रीय व्यवहार करता येणार आहेत.

काय आहे ‘PayPal World’?

PayPal World हे एक क्रॉस-बॉर्डर पेमेंट प्लॅटफॉर्म आहे, जे PayPal, Venmo, Tenpay Global (WeChat ची पेमेंट सेवा), Mercado Pago (दक्षिण अमेरिकेतील आघाडीची सेवा) आणि भारतातील NPCI (National Payments Corporation of India) यांच्यातील सहकार्याच्या आधारे तयार करण्यात आले आहे.

याचा थेट अर्थ असा की, भारतातील ग्राहक आता परदेशातील ई-कॉमर्स वेबसाइट्स, डिजिटल सेवांसाठी, प्रवास बुकिंग, सॉफ्टवेअर सब्स्क्रिप्शन यांसारख्या व्यवहारांमध्ये UPI वापरून पेमेंट करू शकतात — तेही कोणत्याही मध्यस्थ किंवा क्रेडिट कार्डशिवाय.

काय बदल होणार भारतीय वापरकर्त्यांसाठी?

• आंतरराष्ट्रीय व्यवहारांसाठी क्रेडिट/डेबिट कार्डशिवाय थेट UPI वापरता येणार

• UPI पेमेंट्स अधिक जलद, पारदर्शक आणि सुरक्षित पद्धतीने

• विदेशी वेबसाइट्सवर खरेदी करताना भारतीय चलनात व्यवहार

• विदेशात शिक्षण, प्रवास, ऑनलाइन खरेदी करणाऱ्यांसाठी मोठा दिलासा

कोणते नेटवर्क्स जोडले गेले आहेत?

PayPal World अंतर्गत खालील प्रमुख नेटवर्क्स यामध्ये समाविष्ट आहेत:

• PayPal – आंतरराष्ट्रीय ई-कॉमर्स आणि डिजिटल पेमेंट्ससाठी जगप्रसिद्ध

• Venmo – अमेरिकेतील पिढीतील तरुणांमध्ये लोकप्रिय पिअर-टू-पिअर पेमेंट अ‍ॅप

• Tenpay Global (WeChat Pay) – चीनमधील सर्वात मोठ्या पेमेंट सेवांपैकी एक

• Mercado Pago – लॅटिन अमेरिकेतील ई-कॉमर्स सोल्यूशन्स पुरवणारी संस्था

• NPCI (भारत) – UPI, RuPay, IMPS, Bharat BillPay यांसारख्या सेवा चालवणारी संस्था

भारतासाठी महत्त्वाचे टप्पे

भारतातील NPCI International Payments Limited (NIPL) गेल्या काही वर्षांपासून UPI ला आंतरराष्ट्रीय स्तरावर नेण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. याआधी UPI सेवा नेपाळ, भूतान, सिंगापूर, फ्रान्स आणि UAE यांसारख्या काही देशांमध्ये सुरू झाल्या आहेत. आता PayPal World मुळे हे नेटवर्क जगभरातील २००+ देशांमध्ये पोहोचू शकणार आहे.

व्यापारासाठीही नवे दालन

हा बदल केवळ ग्राहकांसाठी नाही, तर भारतीय व्यवसाय, स्टार्टअप्स, फ्रीलान्सर्स आणि क्रिएटर्ससाठीही फायदेशीर ठरणार आहे. आता त्यांना UPI द्वारे आंतरराष्ट्रीय ग्राहकांकडून पैसे स्वीकारणे, सेवा देणे, उत्पादने विकणे अशा व्यवहारात अधिक सुविधा मिळणार आहे.

सुरक्षिततेच्या बाबतीत काय?

UPI ही अगोदरच टू-फॅक्टर ऑथेंटिकेशन आणि OTP आधारित सुरक्षा प्रणाली वापरत असल्यामुळे, आंतरराष्ट्रीय व्यवहार करतानाही गोपनीयता आणि सुरक्षिततेचा उच्च दर्जा टिकवला जाणार आहे. तसेच, NPCI आणि PayPal दोन्ही कंपन्या डेटा गोपनीयतेच्या जागतिक निकषांनुसार प्रणाली चालवणार असल्याचे सांगण्यात आले आहे.

निष्कर्ष

‘अब की बार, UPI पार!’ असं म्हणावं लागेल, कारण आता भारतातील डिजिटल क्रांती जगभर पोहोचते आहे. PayPal World च्या लाँचिंगने भारतीय ग्राहकांना विदेशातही आपली ओळख, आपली पेमेंट सवय आणि आपला डिजिटल स्वाभिमान घेऊन जाण्याची संधी मिळाली आहे.

हे एक नवे आर्थिक युग सुरू करणारे पाऊल ठरत असून, यामुळे जागतिक बाजारपेठांमध्ये भारतीय डिजिटल वर्चस्व अधिक बळकट होईल, यात शंका नाही